Eind januari, de eerste maand van 2022 zit er alweer op. Een beetje cliché maar wat is ook deze maand de tijd weer voorbijgevlogen. Van januari tot en met begin april is het voor een decaan en studiekeuzecoach altijd druk. Veel belangrijke momenten op het gebied van profielkeuze en studiekeuze vinden plaats in deze periode. In dit blog neem ik je mee in mijn werkzaamheden als decaan tijdens deze belangrijke periode. Ook zoom ik hierbij in op de onzekerheid van deze periode. Hoe ga je als decaan bijvoorbeeld om met klassen die in quarantaine zitten? Of hoe betrek ik ouders online bij de profielkeuze? Mijn antwoorden lees je terug in dit blog.
Half januari, rapportvergadering, tijd om de balans op te maken. Waar staan de leerlingen? Tijdens deze vergadering bepalen we de voorlopige advies van de leerlingen. Voor mij als decaan zijn dit belangrijke momenten. Als duidelijk is welke prognose de leerling krijgt, kunnen we samen met de coach (mentor), leerling en ouders gerichter aan de slag gaan met de profielkeuze. Om zo gericht mogelijk aan de slag te gaan ontvangen de leerlingen van elke vakdocent een advies. Dit advies wordt ook tijdens de rapportvergadering besproken. De vakdocent geeft aan of het wel of geen verstandige keuze is om het vak in de bovenbouw te kiezen. Mocht de vakdocent twijfelen of een negatief advies geven, dan licht de vakdocent dit ook toe met een woordrapportage. Daarnaast wordt het niveau van de leerling tijdens deze vergadering geprognotiseerd. Stroomt een leerling door naar leerjaar drie kader? De gemengde leerweg? Of toch de theoretische leerweg? Alle prognoses evenals de adviezen van de vakdocenten worden door mij verzameld. Op basis van de prognoses gaan leerlingen een voorlopige profielkeuze maken. Welk profiel willen de leerlingen bijvoorbeeld kiezen, maar ook welke keuzevakken worden erbij gekozen? Op basis van de voorlopige profielkeuze kan ik als decaan beoordelen of er ‘handige’ keuzes zijn gemaakt. Stel bijvoorbeeld dat een leerling graag voor het profiel Media, Vormgeving en ICT wil kiezen. De leerling is dan verplicht om het vak natuurkunde te volgen (bij ons op school). Wat als de leerling hier een onvoldoende voor scoort? En een negatief advies krijgt van de vakdocent? Welke mogelijkheden zijn er dan nog? Bij dit soort keuzes word ik als decaan betrokken.
Als de leerling een voorlopige profielkeuze heeft gemaakt wordt dit met de ouders in een oudergesprek gecommuniceerd. Deze oudergesprekken bereiden de leerlingen zelf voor. In de vorm van een presentatie geven ze hun ouders uitleg over de profielkeuze. Ze vertellen hoe de keuze tot stand is gekomen en geven aan hoe het gekozen profiel is opgebouwd. In de presentatie onderbouwen de leerlingen hun keuze en geven ze aan waar eventuele valkuilen kunnen ontstaan. Welke vakken kunnen bijvoorbeeld een struikelblok vormen? Maar ook onderbouwen ze hun keuze. Wat spreekt hen aan bij het gekozen profiel?
Helaas is ook deze ronde oudergesprekken weer online. De leerlingen presenteren daarom voorafgaand aan het oudergesprek de presentatie aan hun ouders. In het oudergesprek gaat de coach vervolgens de profielkeuze doornemen en stelt de coach hierbij kritische vragen om te achterhalen of de leerling de ‘juiste’ keuze heeft gemaakt. Zo proberen we als school de ouders toch zo goed mogelijk te betrekken bij de profielkeuze van hun kind.
Zoals ik in mijn vorige blog vertelde, organiseren we bij ons op school veel activiteiten om leerlingen een passende profielkeuze te kunnen laten maken. Inmiddels hebben we de ‘weken van…’ (zie mijn blog van eind oktober) voor een groot gedeelte achter de rug. Eind januari heeft als extra activiteit nog de profielenmarkt plaats gevonden. Deze had eigenlijk eind november moeten plaatsvinden, maar door de toen geldende coronamaatregelen is deze verplaatst. Tijdens deze markt lopen de leerlingen normaliter met hun ouders door de school en nemen ze een kijkje bij de verschillende profielen. Hier wordt dan uitleg gegeven door de betreffende docenten en leerlingen uit de bovenbouw.
Tijdens de profielenmarkt in januari waren jammer genoeg alleen leerlingen welkom. Het is voor leerlingen lastig om zelf zonder voorbereiding door een schoolgebouw te lopen en te ontdekken wat de verschillende profielen inhouden. De leerlingen hebben daarom voorafgaand aan de profielenmarkt een tweetal profielen uitgekozen die ze wilde bezoeken. Tijdens een tweetal workshop rondes kregen de leerlingen een presentatie en hebben ze kunnen ervaren welke activiteiten er zoal worden uitgevoerd bij de gekozen profielen.
In februari vindt naar aanleiding van de rapportvergadering een nieuwe ronde oudergesprekken plaats. Na deze ronde oudergesprekken die begin februari plaatsvinden, zijn er altijd leerlingen die nog niet weten wat ze willen kiezen. Om deze leerlingen nog een extra steuntje in de rug te geven organiseren we meeloopdagen in de bovenbouw. De leerlingen kunnen dan enkele uurtjes meelopen bij de profielen die worden aangeboden bij de scholen in de regio.
Kortom, januari en februari, drukke maanden! Nu maar hopen dat leerlingen door al deze activiteiten een passende keuze kunnen maken. Hopelijk kunnen we volgend schooljaar de ouders weer meer betrekken tijdens deze belangrijke periode. Uit onderzoek blijkt namelijk dat ‘ruggespraak’ met je ouders belangrijk is in het maken van een profielkeuze of studiekeuze. Zij zijn degene die hun kind kritische vragen kunnen stellen. En degene die hun kind door en door kennen, en dus ook weten of iets wel of niet bij hun kind past. In de online-oudergesprekken kun je dit voor een gedeelte laten terug komen. Maar hiervoor is de situatie verre van ideaal. Ik ben benieuwd hoe deze ‘lichting’ leerlingen er volgend schooljaar voorstaat. Volgen ze dan nog steeds het gekozen profiel?
Sjoerd Bongaerts is gastblogger en onderwijsadviseur bij impactyou.nl en Decaan / Docent economie, projectonderwijs bij het Blariacumcollege. Daarnaast is hij eigenaar van Young Talent Coach; www.youngtalentcoach.com. Hij helpt jongeren de beste te worden in het maken van belangrijke loopbaankeuzes door hun talent te prikkelen.