In mijn vorige blog heb ik aandacht besteed aan het fris opstarten na een lange zomervakantie. Inmiddels hebben we de eerste weken van het schooljaar weer achter ons gelaten. De introductie heeft plaatsgevonden, de namen van de leerlingen zitten in ons hoofd, de leerlingen hebben kennis gemaakt met jou als docent en daarom is het nu tijd voor de volgende stap. De inhoud van je les. De afgelopen jaren heb ik voor mijn economielessen evenals mijn coachlessen diverse lesmaterialen ontworpen. Deze materialen bestaan uit werkvormen, handleidingen voor digitale tools en diverse e-books. In mijn lessen maak ik zelf uiteraard ook graag gebruik van mijn ontworpen materialen. In de voorbereidingen voor deze lessen liep ik vaker tegen hetzelfde obstakel aan: de indeling van mijn lokaal. Inmiddels ben ik erachter gekomen dat deze indeling voor mij geen obstakel meer vormt maar juist een meerwaarde kan betekenen voor de effectiviteit en opbrengst van mijn lessen! Daarom in dit blog: aandacht voor het lokaal als instrument voor je lessen!
Op mijn school, het Grescollege wordt gewerkt met traditionele klaslokalen en paviljoens. Paviljoens zijn open leercentra waar twee klassen tegelijk les kunnen krijgen. Aangrenzend aan de paviljoens bevinden zich kleine instructielokalen. De school is een open gebouw. Hiermee bedoel ik dat het gebouw multifunctioneel wordt ingezet en iedereen in het gebouw kan zien en ervaren wat er zich allemaal afspeelt. Naast het Grescollege zijn er diverse bedrijven in het gebouw gevestigd met elk hun eigen plek. Het open karakter is ook terug te zien in de traditionele lokalen, hier is gewerkt met veel glazen muren. Daarnaast zijn alle lokalen voorzien van een andere opstelling. Je vindt er de traditionele ‘busopstellingen’, groepsopstellingen en u-opstellingen in verschillende variaties. Keuze genoeg dus!
Om mijn lessen zo effectief mogelijk te maken ben ik erachter gekomen dat ik het lokaal kan inzetten als instrument. Lotte van Egmond heeft met haar bedrijf tijdens een studiedag afgelopen jaar een workshop gegeven over haar tool: het lokaal als instrument! Helaas kon ik er zelf niet bij zijn, maar inmiddels ben ik wel in het bezit van haar tool en deel ik graag mijn ervaringen.
De tool bestaat uit een kaartenset die is ingedeeld in een aantal thema’s. Via verschillende stappen ontdek je welke opstelling passend kan zijn voor jouw les! Door het inzetten van deze tool maak ik mezelf bewust van de mogelijkheden die ik als docent heb om leerlingen effectiever te laten leren. De tool zet me aan het denken wanneer ik mijn les voorbereid. Het kost me een kleine tijdsinvestering van 5 minuten. Het resultaat van deze tijdsinvestering is dit meer dan waard. Door voorafgaand aan de les na te denken over een passende opstelling merk ik dat mijn leerlingen veel effectiever bij de les zijn betrokken en dat ze de volgende les de leerstof makkelijker kunnen reproduceren en toepassen. In de praktijk zijn leerlingen gebaad bij structuur en duidelijkheid. Enige mate van voorspelbaarheid vinden ze fijn. Vooraf dacht ik dat ik door het ‘schuiven’ van tafels en stoelen onrust zou creëren bij de leerlingen. In tegendeel, de leerlingen vinden het leuk om samen het lokaal te ‘verbouwen’. Doordat de leerlingen actief bezig zijn bij de opstart van de les is er daarna voldoende rust om actief aan de slag te gaan met de les en de werkvorm die ik van te voren heb bedacht.
Hoe werkt de tool? Het voorbereiden van je les is simpel. Via een aantal opeen volgende stappen ontdek je welke opstelling passend is voor jou les:
- Kies je leerdoel.
Allereerst bedenk je welke leerdoel je met de les of de werkvorm voor ogen hebt. Moeten je leerlingen voornamelijk lesstof gaan onthouden? Of verwacht je bijvoorbeeld dat ze de leerstof leren toepassen?
- Kies de leeractiviteit
Op basis van het leerdoel kies je een passende leeractiviteit. Oftewel, wat moeten je leerlingen gaan doen. Wil je dat je leerlingen gaan discussiëren? Of is het juist de bedoeling dat ze kennis leren toepassen?
- Kies de samenstelling van de groep
Als laatste voorbereidingsstap denk je na over de samenstelling van je klas. Gaan leerlingen individueel aan het werk? In duo’s of bijvoorbeeld in groepjes?
Met behulp van de voorbereidingsstappen kun je vervolgens een passende opstelling kiezen. Handig toch! Je kunt het kaartenspel ook gebruiken om samen met je collega’s te brainstormen en van elkaar te leren.
Zelf heb ik de kaartenset nu twee keer gebruikt als voorbereiding op mijn lessen. Ik ben enthousiast! In mijn volgende blog neem ik jullie mee in een van de uitgevoerde lessen en deel ik mijn voorbereiding.
Sjoerd Bongaerts is gastblogger en onderwijsadviseur bij impactyou.nl en Docent economie bij het Grescollege. Daarnaast is hij eigenaar van Young Talent Coach; www.youngtalentcoach.com. Hij helpt jongeren de beste te worden in het maken van belangrijke loopbaankeuzes door hun talent te prikkelen.