In de maand januari schrijf ik artikelen voor ImpactYou. In deze artikelen neem ik jullie mee in de reis die ik samen doorloop met mijn leerlingen in het gebruik van ExpeditieMe. Ik deel praktische tips over de inzet van ExpeditieMe, het betrekken van ouders bij de voortgang van de leerlingen en deel tips over het activeren van leerlingen. In dit artikel kun je lezen hoe ik samen met ouders en leerlingen terugblik op de afgelopen periode. Wat hebben de leerlingen geleerd, op welke gebied kunnen de leerlingen zich nog ontwikkelen, hoe gaan ze dit doen en op welke manier kunnen ouders hierbij betrokken worden?
Bij deze terugblik vormt ExpeditieMe een mooie coachtool die ouders en leerlingen inzichten geeft over de ontwikkeling van hun zoon of dochter. Door de inzet van deze methode worden de leerlingen meer eigenaar van hun eigen leerproces. De gekozen werkvormen uit de methode en de eigen gekozen werkvormen maken leerlingen bewust van hun ontwikkeling, oftewel, de ontwikkeling van de loopbaancompetenties.
ExpeditieMe als coachtool
De afgelopen periode heb ik een drietal lessen uit de methode van ExpeditieMe ingezet bij mijn coachklas. We zijn aan de slag gegaan met de lessen:
- Mindset
- Reflectie op schoolresultaten
- Doelen stellen
De uitkomsten van deze lessen en dus de ervaringen die leerlingen opdoen worden met ouders gedeeld. Vervolgens worden deze uitkomsten met ouders besproken en wordt er een plan van aanpak gemaakt. Maar hoe betrek je ExpeditieMe dan bij deze gesprekken als coachtool? Een coachtool is in mijn ogen een tool waardoor je ervaringen opdoet. Ervaringen die je doen ontwikkelen. Door te reflecteren op deze ervaringen en hierover in gesprek te gaan leert een leerling iets over zichzelf en zet de leerling een nieuwe stap in zijn loopbaanexpeditie.
Ervaringen en reflecties per les uitgewerkt
Hieronder lees je per les terug via welke werkvormen de leerlingen ervaringen hebben opgedaan en hoe ze hier vervolgens op hebben gereflecteerd.
Les 1: mindset
De werkvormen die ik hierbij heb gebruikt en de ervaringen die leerlingen hebben opgedaan heb ik al beschreven in mijn eerste artikel. Ook deze ervaringen dienen leerlingen weer met mij als coach te delen. Als coach kan ik de ontwikkeling van de leerling dan eenvoudiger volgen en kan ik zien waar nog verbeterpunten nodig zijn. De ervaringen uit deze les hebben de leerlingen met mij gedeeld via een videopitch (bij deze opdracht: een korte video waarin ze binnen twee minuten alles vertellen wat ze over het onderwerp weten). In de videopitch delen de leerlingen hun eigen ervaringen met een fixed- en growth-mindset. Ook delen de leerlingen de definities van deze begrippen met mij. Een praktische tip, laat leerlingen ook de begrippen en theorieën die achter de werkvormen schuilgaan in hun reflectie toelichten. Op deze manier kom je erachter of leerlingen alles ook goed hebben begrepen en welke denkfouten er eventueel bij leerlingen gemaakt worden.
Les 2: reflectie op schoolresultaten
In deze les ervaren leerlingen hoe hun motivatie verbeterd kan worden en leren ze doormiddel van een mindmap overzicht te creëren in hun schoolresultaten.
-Welke overeenkomsten worden zichtbaar?
-Welke verschillen zijn er tussen schoolvakken te ontdekken?
-Wat zegt deze informatie over de leerling?
Via de mindmap komen leerlingen erachter hoe ze er cijfermatig voorstaan, wordt hun gedrag in de lessen inzichtelijk gemaakt en komt naar voren op welke punten leerlingen zich zouden kunnen ontwikkelen. Daarnaast wordt er in deze les een klassengesprek gevoerd over de positieve- en negatieve invloeden die leerlingen hebben als het gaat om hun schoolresultaten. Wat heeft een positieve invloed op je schoolresultaten? En wat juist een negatieve invloed? Door hierover in gesprek te gaan leren de leerlingen van elkaar.
Deze les wordt geëindigd met het maken van een kwadrantenschema. In dit schema verwerken de leerlingen de resultaten uit de mindmap. Dit schema maakt voor leerlingen inzichtelijk wat ze kunnen en wat ze willen. Maar ook wat ze niet willen en niet kunnen. Het kwadrantenschema is verwerkt in vier kwadranten: (Hoe zou je de schoolvakken over de kwadranten verdelen?)
- Ik wil het- ik kan het
- Ik wil het – ik kan het niet
- Ik wil het niet – ik kan het
- Ik wil het niet – ik kan het niet.
Alle bovenstaande werkvormen zorgen ervoor dat leerlingen ervaringen over hun eigen ‘ik’ en dus hun ontwikkeling op doen. Deze ervaringen delen leerlingen met de coach in de vorm van een presentatie. Aan deze onlinepresentatie voegen ze geluidsfragmenten toe waarbij ze tekst en uitleg geven over de kern van de presentatie.
Les 3: Doelen stellen
In deze les komen leerlingen erachter wat doelen zijn, hoe ze deze kunnen opstellen met behulp van de SMART-techniek en ervaren leerlingen hoe je mindset van invloed kan zijn op het vaststellen van doelen. Een van de werkvormen die ik bij deze les heb toegepast is het voeren van gesprekken met ouders en medeleerlingen. Door met elkaar in gesprek te gaan leren de leerlingen van elkaar. In de gesprekken met ouders hebben de leerlingen samen met ouders aan de hand van een fixed-mindset doelen geformuleerd.
Allereerst wordt er in het gesprek aandacht gegeven aan overtuigingen die leerlingen hebben. Bijvoorbeeld, ‘ik word altijd boos als we verliezen met hockeyen, ik kan beter stoppen met hockeyen’. Daarna wordt gesproken over het omzetten van deze (fixed) overtuiging in een growth-mindset.
-Welk doel kan hierbij worden geformuleerd?
-Hoe kan de leerling deze transformatie maken?
-Welke stappen zijn hiervoor nodig?
Dit vormt het eindpunt van het gesprek met ouders. Tijdens de online-lessen over dit thema zijn leerlingen verder in breakoutrooms gegaan en hebben ze elkaar tips en tops gegeven op basis van de gestelde doelen. Wat maakt de doelen SMART? Of hoe zou je de doelen meer SMART kunnen maken? Alle ervaringen die leerlingen bij deze les hebben opgedaan hebben ze gebundeld in een samenvatting. In de opdracht horende bij deze samenvatting heb ik de leerlingen concrete hulpvragen gesteld die ze helpen bij het maken van de samenvatting, zodat alle ervaringen goed worden belicht in de samenvatting. Maar ook zodat ik kan zien welke knelpunten er zijn in de ontwikkeling van de leerling.
Terugblikken met ouders en leerlingen, hoe doe je dit?
Leerlingen moeten de ervaringen die ze op doen dus verwerken via een verwerkingsopdracht. Stap één hierbij is het beschrijven van de ervaring, wat is er concreet gebeurd. Hierna gaan leerlingen op deze ervaringen reflecteren. Door erover in gesprek te gaan met ouders en jij als coach worden deze ervaringen meer tastbaar en wordt de ontwikkeling vorm gegeven. Wat zegt deze ervaring over mij als persoon? Wat heb ik nu geleerd?
Terugblikken doe ik altijd met ouders en leerlingen samen. Hierdoor worden de ervaringen betekenisvoller. Ouders kunnen namelijk refereren aan eerdere gebeurtenissen die passen bij de opgedane ervaringen en kunnen dus concrete voorbeelden geven. Hierdoor wordt het gedrag dat leerlingen hebben laten zien meer betekenisvoller. Gedrag dat een leerling op school laat zien in bepaalde situaties komt misschien ook in de vrijetijd of thuissituatie terug. Of juist helemaal niet, er wordt thuis en in andere vrije situaties heel ander gedrag vertoond.
Tips bij het terugblikken met ouders en leerlingen:
- Zorg voor een goede voorbereiding. Laat ouders en leerlingen zich voorbereiden op het gesprek. Maak aan de voorkant duidelijk wat je van ouders en leerlingen verwacht. Wat moeten ze gedaan hebben voordat het gesprek kan plaatsvinden?
- Zorg dat leerlingen op voorhand materiaal met je delen. Denk hierbij aan een portfolio of een andere manier waarbij je de materialen van leerlingen kunt inzien, zoals een presentatie of bijvoorbeeld een videopitch. Door dit materiaal kun je als coach je voorbereiden op het gesprek en weet je wat je kunt verwachten. Een goede voorbereiding is immers het halve werk.
- Stel kritische vragen. Doordat jij als coach vooraf over al het materiaal beschikt kun je vooraf ook al vragen formuleren. Belangrijk hierbij, formuleer vragen voor ouders en leerlingen. Betrek beiden hierbij. Zo zorg je ervoor dat de betrokkenheid tijdens volgende gesprekken en opdrachten wordt bevorderd. Geef iedereen dus verantwoordelijkheid. Laat blijken dat als deze verantwoordelijkheid niet wordt genomen dit gevolgen heeft voor de ontwikkeling van de leerling. Deze zou namelijk kunnen worden belemmerd.
- Sluit het gesprek af met concrete actiepunten. Zorg dat zowel ouders als leerlingen na afloop van het gesprek weten wat er van hen wordt verwacht.
- Evalueer het gesprek doormiddel van een exitticket (exitticket.nl). Soms loopt een gesprek niet helemaal zoals je had gehoopt. Via een exitticket kun je makkelijk checken of het doel van het gesprek is behaald, of de actiepunten duidelijk zijn en hoe ouders en leerlingen het gesprek hebben ervaren.
Met behulp van bovenstaande tips hoop ik dat je de komende gesprekken meer ‘body’ kunt geven.
Heb ik je nieuwsgierig gemaakt? Ben je benieuwd naar meer tools? De komende weken zal ik ExpeditieMe verder gaan inzetten tijdens mijn coachlessen. Via de socialmedia kanalen zal ik mijn ervaringen, tips en werkvormen met jullie delen. Houd de socials dus goed in de gaten. Of neem eens een kijkje op youngtalentcoach.com en check het downloadcenter, hier vind je veel tools en werkvormen terug!
Sjoerd Bongaerts is gastblogger en onderwijsadviseur bij impactyou.nl en Docent economie, projectonderwijs bij het Blariacumcollege. Daarnaast is hij eigenaar van Young Talent Coach; www.youngtalentcoach.com. Hij helpt jongeren de beste te worden in het maken van belangrijke loopbaankeuzes door hun talent te prikkelen.